2023_GR_00190 - Toetreding tot de opdrachthoudende vereniging Fluvius Limburg voor de activiteit riolering - Goedkeuring

Fluvius Limburg doet voor de uitvoering van haar activiteiten en de daarmee verband houdende openbaredienstverplichtingen een beroep op de exploitatiemaatschappij Fluvius System Operator cv met zetel te Brusselsesteenweg 199, 9090 Melle; 

Overwegende dat in het kader van de vermelde statutaire omschrijving Fluvius Limburg een aanbod heeft gecreëerd voor haar deelnemers, m.n. het aanbod “Rioolbeheer – Fluvius”;

Gelet op de toelichting van het “Rioolbeheer – Fluvius” aanbod zoals voorgesteld aan (een delegatie van) het college van burgemeester en schepenen op 21 augustus 2023;

Overwegende dat er zware financiële, administratieve en technische inspanningen worden gevraagd aan de steden en gemeenten voor het onderhoud, het beheer en de verdere uitbouw van hun infrastructuur voor de beheersing van het afvalwater en hemelwater;

Overwegende het complexe beslissingsproces van de rioleringsdossiers (complexe wetgeving, veeleisende administratie, stijgende technische complexiteit) voor de steden en gemeenten

Overwegende dat, ondanks het subsidiebesluit van 5 mei 2017, de steden en gemeenten geconfronteerd worden met zware financiële gevolgen om de bijbehorende niet-subsidieerbare kosten te financieren en om administratief en technisch de veelheid aan noodzakelijke werken tot een goed einde te kunnen brengen;

Overwegende dat het beheer van de infrastructuur voor de beheersing van afvalwater en hemelwater een gemeentelijke kernopdracht blijft;

Overwegende dat voor de uitvoering van opdrachten in het kader van de beheersing van afvalwater en hemelwater samenwerking in een intergemeentelijk samenwerkingsverband voordelen oplevert voor de gemeente (o.a. qua knowhow);

Overwegende dat de inbreng van de gemeentelijke infrastructuur voor de beheersing van afvalwater en hemelwater in een opdrachthoudende vereniging tot schaalvoordelen zal leiden en derhalve tot aanzienlijke besparingen zowel bij aankoop, voorraadbeheer als exploitatie en aanleg van de infrastructuur;

Overwegende dat door die intergemeentelijke samenwerking ook tal van synergievoordelen kunnen worden gerealiseerd, zowel voor de gemeente als de burger, dat immers het administratieve als het communicatieve aspect met de klant tal van verbeteringen met zich meebrengt (één uniek loket voor alle nutsactiviteiten, uitbreiding bereikbaarheidsuren en beschikbaarheid van de contactkanalen, sensibilisering en informatiemomenten,…), dat het netbeheer van de rioleringsinstallaties in hetzelfde informaticasysteem een enorme kostenbesparing meebrengt;

Overwegende dat dit ook zal leiden tot een betere afstemming van de verschillende initiatieven op het vlak van beheer van afvalwater en hemelwater en coördinatie van de gezamenlijke aanleg van de diverse aansluitingen van de nutsvoorzieningen en dat dit zal leiden tot een beter netbeheer en tot meer doeltreffende investeringen;

Overwegende dat een bijdrage voor opvang en transport van afvalwater (BOT), een vergoeding voor de eigen waterwinning (VEW) en een bijdrage voor de individuele sanering (BIS) op de waterfactuur aangerekend worden; 

Overwegende dat Fluvius Limburg de nodige investeringskredieten voorziet ten gunste van de steden en de gemeenten die beslissen de infrastructuur voor het beheersen van het afvalwater en hemelwater en de daaraan verbonden rechten en plichten over te dragen aan de Opdrachthoudende vereniging;

Overwegende dat de raad van bestuur van Fluvius Limburg een investeringsprogramma opmaakt waarvan de Opdrachthoudende vereniging de financiering op zich neemt;

Overwegende dat voor de aanleg van de infrastructuur voor het beheersen van afvalwater en hemelwater steeds in overleg wordt getreden met de betrokken steden en gemeenten en gestreefd wordt naar een maximale inspraak voor de gemeente vooraleer de raad van bestuur een beslissing treft;

Overwegende dat ook de individuele initiatieven vanuit de steden en gemeenten door Fluvius Limburg in het investeringsprogramma kunnen worden opgenomen;

Overwegende dat de gemeente voor de inbreng van haar installaties en de reeds gedane investeringen een vergoeding zal ontvangen, enerzijds onder de vorm van een tegoed in het rioleringsfonds en anderzijds onder de vorm van aandelen;

Overwegende dat door de inbreng van de installaties de volledige financiële impact van de activiteit ‘beheersing van afvalwater en hemelwater’ uit de gemeentelijke begroting verdwijnt;

Overwegende dat door de gemeente, na grondig vergelijkend onderzoek overeenkomstig artikel 420 van het Decreet 22 december 2017 over het lokaal bestuur, tussen de reële beheersvormen die zich voordoen, met name ofwel het eigen beheer ofwel het voorstel Rioolbeheer – Fluvius van Fluvius Limburg, besloten kan worden tot de toetreding bij Fluvius Limburg voor de activiteit riolering en de daartoe aan deze vereniging voorziene beheersoverdracht; 

Overwegende dat deze toetreding de beste garanties biedt aan de gemeente voor een efficiënt en betaalbaar beleid inzake de beheersing van het afvalwater en hemelwater;

Overwegende dat de gemeente kan beslissen de eigendom van haar infrastructuur voor de beheersing van het afvalwater en hemelwater en de exploitatierechten in te brengen in Fluvius Limburg;

Overwegende dat deze toetreding tot de activiteit riolering dient aanvaard te worden door de buitengewone algemene vergadering van Fluvius Limburg in december 2023;

Gelet op het verkiezingsjaar 2024, wordt 31 december 2023 vooropgesteld als aanvangsdatum voor de toetreding;

Gelet op de beslissing van het college van burgemeester en schepenen d.d. 29 augustus  2023;

Gelet op het feit dat de gemeente momenteel voor één of meerdere activiteiten aangesloten is bij de Opdrachthoudende vereniging Fluvius Limburg.

In het gCBS van 23 mei 2023 werd er door de financieel directeurs van Tessenderlo en Ham een toelichting gegeven over de mogelijke scenario's rond de riolering. Deze werd aangevuld met een presentatie van de financieel directeur van Tessenderlo op 4 juli 2023 en een presentatie door Fluvius op 22 augustus 2023. 

Fluvius Limburg stuurde tevens een verklaring waarin zij zich engageert om de in deze toelichting verstrekte elementen van het aanbod zo goed als mogelijk uit te voeren op een manier die voor de beide partijen de meest efficiënte is, dit uiteraard onder voorwaarde dat de gemeenteraad beslist om toe te treden en onder voorbehoud van de aanvaarding door de algemene vergadering van die toetreding. 

Tevens bevestigen zij dat Fluvius de in uitvoering zijnde rioleringsprojecten in de gemeente Tessenderlo die bij de toetreding nog niet voorlopig zullen opgeleverd zijn, zal overnemen van de gemeente Tessenderlo. Dat betekent dat deze projecten geen voorwerp zijn van de inbrengvergoeding. 

Indien men een toetreding tot Fluvius wenst, dient dit op de algemene vergadering van december 2023 van Fluvius te worden goedgekeurd. Dit wil zeggen dat de beslissing van de gemeenteraad ten laatste in oktober (uitzonderlijk) genomen moet worden. 

Volgende argumenten dienen in overweging genomen te worden bij de beslissing rond een overname van de riolering: 

Impact op werklast
De gemeente wordt nu en in de toekomst geconfronteerd met bijkomende uitdagingen: klimaatverandering, toenemende verharding, complexe regelgeving. Dit zorgt voor een stijgende technische complexiteit en een verhoging van de administratie voor de medewerkers van de gemeente.

Zo is er niet alleen nood aan de uitbouw van een algemene visie rond vervanging, onderhoud en uitbouw van riolering, maar dient de gemeente ook te zorgen voor een degelijke uitwerking en uitvoering van de werken, het onderhoud van de riolering en daarnaast nog een degelijke informatierapportering van de resultaten. 

Het beslissingsproces rond riolering wordt duidelijke complexer, de administratie rond riolering wordt zwaarder. 

Bij een overname van de riolering verdwijnt de saneringsplicht en rapporteringsverplichting bij gemeente Tessenderlo, waarbij een nauwe structurele band met de gemeente blijft behouden. Bovenden wordt er steeds gefocust op een maximale autonomie voor de gemeente.

Impact op burgers
Gemeente Ham heeft in het verleden zijn riolering reeds overgegeven aan Fluvius, waardoor Fluvius het eerste aanspreekpunt wordt voor de burger. Door de riolering van Tessenderlo eveneens over te geven aan Ham, wordt er één en eenzelfde aanspreekpunt gecreëerd voor de burger en wordt er vermeden dat er verschillene werkwijzen in het kader van riolering worden gehanteerd. 

Bovendien zijn de verschillen tussen de tarieven die Fluvius aanrekent en die de gemeente Tessenderlo aanrekent relatief klein, waardoor de financiële weerslag op de burger beperkt blijft.

Impact op investeringscapacteit
Fluvius Limburg beschikt momenteel over een reserve van ongeveer € 50 miljoen, die in solidaire systeem gebruikt kan worden door de verschillende solidaire gemeenten. Deze reserve is ontstaat door een positief verschil tussen de ontvangen saneringsbijdragen en de rioleringsuitgaven. Door toe te treden tot het solidaire systeem van Fluvius Limburg verhoogt hierdoor de investeringscapaciteit van de gemeente Tessenderlo. In het individuele systeem van Fluvius Limburg kan er geen gebruik gemaakt worden van deze reserves.
Deze reserve kunnen mogelijk in de toekomst wel uitgeput geraken, waardoor de investeringscapaciteit van de solidaire partners beperkt blijft tot de som van de saneringsbijdragen. 

Impact op autofinancieringsmarge
Bij een overname van de riolering door Fluvius Limburg zal de BOT geïnd worden door Fluvius Limburg, en niet langer door gemeente Tessenderlo. Dit heeft een belangrijke negatieve impact op de autofinancieringsmarge van de gemeente, die in de gaten moet worden gehouden. Momenteel vormt deze negatieve impact echter geen probleem voor de globale cijfers van het lokaal bestuur. De overstap naar Fluvius Limburg zal leiden tot een daling van de AFM van ongeveer € 800.000.

Overige
Een aantal andere zaken die nog in overweging moeten worden genomen is de sterkere positie die we als gemeente hebben bij Overheid, VMM, Aquafin, VLARIO, ... indien we vertegenwoordigd worden door Fluvius Limburg. Bij een overname van de riolering nemen zijn deze belangenbehartiging op zich.
In de solidaire groep worden alle gemeenten als 1 geheel behandeld (met uitzondering van het geïndividualiseerd investeringsfonds) en is er 1 globale VMM rapportering. De vergoedingen die worden toegekend voor de inbreng zijn vastgelegd voor de volledige groep. 

Engagementsverklaring
Op 22 augustus 2023 hebben vertegenwoordigers van Fluvius Limburg een toelichting gegeven aan het college omtrent het aanbod van Fluvius Limburg ten aanzien van de gemeente Tessenderlo (zie engagementsverklaring in bijlage).

Fluvius Limburg stuurde  een verklaring  waarin zij zich engageert om de in deze toelichting verstrekte elementen van het aanbod zo goed als mogelijk uit te voeren op een manier die voor de beide partijen de meest efficiënte is, dit uiteraard onder voorwaarde dat de gemeenteraad beslist om toe te treden en onder voorbehoud van de aanvaarding door de algemene vergadering van die toetreding. 

Tevens bevestigen zij dat Fluvius de in uitvoering zijnde rioleringsprojecten in de gemeente Tessenderlo die bij de toetreding nog niet voorlopig zullen opgeleverd zijn, zal overnemen van de gemeente Tessenderlo. Dat betekent dat deze projecten geen voorwerp zijn van de inbrengvergoeding. 

Gelet op het Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur;

Gelet op het Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018;

Gelet op het Besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne;

Gelet op het Besluit van de Vlaamse regering van 23 maart 1999 tot wijziging van het Besluit van de Vlaamse regering van 30 maart 1996 houdende vaststelling van de voorwaarden onder dewelke, alsook van de verhouding in dewelke het Vlaamse Gewest bijdraagt in de kosten verbonden aan de aanleg en de verbetering door de gemeenten van openbare riolen, andere dan prioritaire rioleringen, evenals houdende vaststelling van nadere regels met betrekking tot de procedure tot vaststelling van subsidiëringsprogramma's;

Gelet op het Besluit van de Vlaamse Regering van 5 mei 2017 betreffende de subsidiëring van de werken, vermeld in artikel 2.6.1.3.1; §1 van het Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018;

Gelet op de statuten van Fluvius Limburg waarbij in het voorwerp expliciet vermeld wordt dat ze bevoegd is voor “de conceptie en de realisatie, het aanleggen, exploiteren, onderhouden en ontwikkelen van alle netten van leidingen, kunstwerken en inrichtingen van alle aard die dienstig zijn voor de opvang en de beheersing van het afvalwater en hemelwater om het, al dan niet van een zuiveringsbehandeling, aan de natuur terug te geven”;